Rozwalić można wszystko

To nie będzie górnolotne ani hurraoptymistyczne. Ot, proza życia. Chyba.

Czasami jest tak, że człowiek ma dosyć. Po prostu. Za dużo nagle wszyscy chcą od ciebie w pracy, do tego ty i inni na około jakby mieli zły dzień, współmałżonek wkurza się (i ciebie) o wszystko, awantura wisi w powietrzu, dziecko też jakieś marudne i ciężkie, jak na złość wszystko nie idzie i sypie się w rękach. Szukasz tego minimum spokoju, jakiegoś swojego azylu, oddechu – i nie wychodzi. Masz ochotę to wszystko… Dosłownie.
I wtedy przychodzi pokusa. 
Niby nic. Niby tylko taka alternatywa – ale jaka przyjemna. Mała odskocznia. Chwila relaksu. Margines błędu, drobna nieuczciwość. Oddech, który pozwala nabrać dystansu i zdrowiej podejść do pewnych spraw. Zmiana powietrza, atmosfery – żeby chwilę było inaczej. 
To nie jest rozwiązanie. 
To jest równia pochyła, po której w piękny i spektakularnie banalny sposób można rozwalić każdy związek czy małżeństwo. Nie chodzi tylko o zdradę fizyczną (seks), ale o nieuczciwość z powodu innej osoby – dziewczyny, chłopaka. Grzeszymy myślą, mową, uczynkiem i zaniedbaniem – warto pamiętać. To łańcuszek – bo jak się raz skusisz, to czemu w sumie drugi, piąty nie? W sumie nie robisz nic złego; a jak robisz, to właściwie i tak już to zrobiłeś wcześniej, więc jeden raz w tą czy w tamtą… Szukamy usprawiedliwienia, jak Adam i Ewa w raju: aha! Bóg to przed nami zataił, więc właściwie nic złego nie robimy. A jak wyszło – każdy wie. Usprawiedliwiamy się i znajdujemy milion wytłumaczeń. Swojej drugiej połówce ściemniamy, osiągami himalaje kreatywności w uzasadnieniu spóźnienia do domu: praca, fucha, znajomi, coś wypadło. 
Prawda jest taka, że to można ciągnąć – czasami druga strona się nie zorientuje. Ale ty wiesz i toje sumienie jest świadome: to, co robisz, jest po prostu z gruntu złe. Naprawdę, wyrzuty sumienia potrafią być straszne. 
To jest przestroga. To przypomnienie o tych pięknych, ale i trudnych słowach Jezusa – my wybraliśmy je na nasz ślub: Jak Mnie umiłował Ojciec, tak i Ja was umiłowałem. Wytrwajcie w miłości mojej! (J 15, 9). Pisałem już o tym – Bóg wzywa do trwania w miłości, i wskazuje palcem – nie jakiś anonimowy człowieka, nieznana para – wy właśnie! Wy i trwajcie, czyli wytrwajcie – niesamowita gra słów, która stanowi zadanie miłości. Nikomu nie życzę, aby je zawalił. 

Boża kreatywna księgowość – czyli o co naprawdę warto się starać

Jezus powiedział do swoich uczniów: Pewien bogaty człowiek miał rządcę, którego oskarżono przed nim, że trwoni jego majątek. Przywołał go do siebie i rzekł mu: Cóż to słyszę o tobie? Zdaj sprawę z twego zarządu, bo już nie będziesz mógł być rządcą. Na to rządca rzekł sam do siebie: Co ja pocznę, skoro mój pan pozbawia mię zarządu? Kopać nie mogę, żebrać się wstydzę. Wiem, co uczynię, żeby mię ludzie przyjęli do swoich domów, gdy będę usunięty z zarządu. Przywołał więc do siebie każdego z dłużników swego pana i zapytał pierwszego: Ile jesteś winien mojemu panu? Ten odpowiedział: Sto beczek oliwy. On mu rzekł: Weź swoje zobowiązanie, siadaj prędko i napisz: pięćdziesiąt. Następnie pytał drugiego: A ty ile jesteś winien? Ten odrzekł: Sto korcy pszenicy. Mówi mu: Weź swoje zobowiązanie i napisz: osiemdziesiąt. Pan pochwalił nieuczciwego rządcę, że roztropnie postąpił. Bo synowie tego świata roztropniejsi są w stosunkach z ludźmi podobnymi sobie niż synowie światłości. Ja też wam powiadam: Pozyskujcie sobie przyjaciół niegodziwą mamoną, aby gdy /wszystko/ się skończy, przyjęto was do wiecznych przybytków. Kto w drobnej rzeczy jest wierny, ten i w wielkiej będzie wierny; a kto w drobnej rzeczy jest nieuczciwy, ten i w wielkiej nieuczciwy będzie. Jeśli więc w zarządzie niegodziwą mamoną nie okazaliście się wierni, prawdziwe dobro kto wam powierzy? Jeśli w zarządzie cudzym dobrem nie okazaliście się wierni, kto wam da wasze? żaden sługa nie może dwom panom służyć. Gdyż albo jednego będzie nienawidził, a drugiego miłował; albo z tamtym będzie trzymał, a tym wzgardzi. Nie możecie służyć Bogu i mamonie. (Łk 16,1-13)
O czym dzisiaj? O tym, że warto kombinować, kantować, może nie do końca być uczciwym? Chyba jednak nie, więc zawiodą się osoby, którzy w ten sposób niniejszy tekst interpretują. Dzisiaj jest tekst o tym, że warto być roztropnym i nie szczędzić sił w dążeniu do tego, co ważne i cenne. I o tym, że czasami warto zrezygnować z czegoś na rzecz czegoś, co może okazać się bardziej potrzebne w przyszłości.
Donosicieli nie brakowało wtedy, nie brakuje dzisiaj – więc i główny bohater dzisiejszego obrazka komuś podpadł, no i donieśli na niego. Mniejsza o to – słusznie, czy nie, czy faktycznie miał coś za uszami. Pryncypał jego, tak czy siak, nie chce mieć złej prasy, więc anonsuje mu – wylatujesz, chłopie, więc się rozlicz. A że bohater nasz nie kalał się ciężką pracą, więc w tym kontekście formy zapewnienia sobie utrzymania nie widzi w przyszłości – musi coś wymyślić. 
No to usiadł, podrapał się po głowie, i wymyślił. Trzeba się tak ustawić, żeby u ludzi mieć dach nad głową, coś do zjedzenia – czyli dług wdzięczności. Zwołał dłużników pryncypała, i w ramach czegoś, co dzisiaj byśmy nazwali kreatywną księgowością, kazał poprzerabiać dokumenty, z których wielkość zadłużenia wynikała. Oczywiście, sprzeniewierzając się jakby interesom swojego (jeszcze, ale już niedługo) pryncypała – ale zaskarbiając sobie na pewno wdzięczność dłużników. Dzięki temu najpewniej mógł liczyć na pomoc, gdy niebawem miał pozostać bez pracy – w końcu ludzie są mu to winni. To jedna wersja.
Druga, nieco inna – rozumieć ten obrazek można tak, że ów zarządca zdzierał z dłużników pryncypała niemiłosiernie, zarabiając do własnej kieszeni czymś w formie prowizji, która najpewniej stanowiła może nie lwią, ale sporą część tego, czego żądał od dłużników. A teraz, gdy grunt zaczął się palić pod nogami – po prostu prowizję olał, i nagle te wszystkie długi dość zasadniczo zmalały. Ludzie prości, nie zastanawiali się nad zaskakującą zmianą, tylko cieszyli – moje na górze, muszę zapłacić mniej. A zarządca też się cieszył – mieli wobec niego dług wdzięczności, musieli mu w przyszłości pomóc, gdy wyleci z pracy u pryncypała.
Co tak naprawdę pochwalił jego pan, pryncypał? Ano nic innego – tylko to, że dobrze gospodarował, skoro zadłużenie (po jego zabiegach kreatywnej księgowości) okazało się niskie (nie faktycznie – a na papierze, po przeróbkach). Musiało to wyglądać tak, jakby ów jeszcze zarządca gospodarował nim dobrze i nie był zbyt hojny wobec ludzi, za którymi pryncypał później musiał by chodzić i dochodzić zwrotu należności.
Morał, co z tego dla nas? Na pewno jedno – zajmij się w życiu walką i zdobywaniem tego, co duchowe, co Boże, troską o zbawienie choć w połowie tego, co poświęcasz na pogoń za kasą, blichtrem, zbytkiem, pozycją, dobrami materialnymi. Wystarczy – bo mam wrażenie, że przy ogromie Bożej miłości wystarczy dużo mniej… a człowiekowi nawet to  – zdrowaśkę rano czy wieczorem, westchnięcie w biegu dnia do Boga, polecenie spraw dnia codziennego – wygospodarować trudno. Na pogoń za kasą mamy czas i siły zawsze, nawet gdy tak naprawdę ich nie mamy. Ale żeby Bogu oddać chwilę w codzienności? Po oo
Czy ten zarządca z dzisiejszej Ewangelii to postać pozytywna, jakiś tam wzór? Nie, jednak nie. Ale postawa, którą zaprezentował, jakby postawiony pod murem, zmuszony do szybkiego i skutecznego działania – tak.  Wykazał się skutecznością, starał się szybko i bardzo. My – w sprawach Bożych powinniśmy się też starać i walczyć o skutek, ale nie tylko w jakiś chwilach porywów serca, tylko na bieżąco, ciągle, w nurcie codzienności; nie tylko w chwilach skupienia, rekolekcji, zamyślenia (przysypiania?) na niedzielnej homilii/kazaniu. Problem z nami jest taki – gdy my staniemy w Dniu Sądu, nie będzie już okazji na manewr taki, jakiego dokonał ten zarządca. Wtedy będzie już, jak to mówił w jednym ze swoich skeczów Marcin Daniec, po wszystkiemu
(dzisiaj miało być o błogosławionym właśnie, dziś wyniesionym w Wielkiej Brytanii na ołtarze kard. Johnie Henrym Newmannie – ale za dużo, więc następnym razem)

BÓG A FISKUS

Uczeni w Piśmie i starsi posłali do Jezusa kilku faryzeuszów i zwolenników Heroda, którzy mieli pochwycić Go w mowie. Ci przyszli i rzekli do Niego: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdomówny i na nikim Ci nie zależy. Bo nie oglądasz się na osobę ludzką, lecz drogi Bożej w prawdzie nauczasz. Czy wolno płacić podatek Cezarowi, czy nie? Mamy płacić czy nie płacić? Lecz On poznał ich obłudę i rzekł do nich: Czemu Mnie wystawiacie na próbę? Przynieście Mi denara; chcę zobaczyć. Przynieśli, a On ich zapytał: Czyj jest ten obraz i napis? Odpowiedzieli Mu: Cezara. Wówczas Jezus rzekł do nich: Oddajcie więc Cezarowi to, co należy do Cezara, a Bogu to, co należy do Boga. I byli pełni podziwu dla Niego. (Mk 12,13-17) 

Wtedy im było łatwiej. Był obok nich, między nimi chodził, nauczał. Na początku chcieli Go skompromitować – właśnie takimi podchodami, lapsusami słownymi, grą słów – żeby powiedział coś, co będzie można nagłośnić, polamentować nad tym, porozdzierać szaty, aż wreszcie dopiąć swego – oskarżyć, o cokolwiek, i pozbyć się. A w każdym razie uciszyć. Choć najlepiej to pozbyć – żeby mieć pewność. 

Czy sednem tego, o czym tutaj dzisiaj mowa w tekście, są podatki? Nie. Tu chodzi o relacje pomiędzy tym, co jest ludzkim obowiązkiem wobec Boga, a ludzkim obowiązkiem jako członka społeczeństwa wobec jakieś tam zwierzchniej władzy w tym społeczeństwie. Nie chodzi o to, czy płacić, czy nie. Pewnie – trzeba płacić. Nie wnikając w kwestie drugorzędne, choć istotne – jakie te podatki są, na co są pożytkowane itp. – człowiek ma obowiązek partycypować w utrzymywaniu społeczeństwa i jego struktur. I to jest raczej dość oczywiste (no chyba że ma się do czynienia z jakąś odmianą anarchii). 

Wiara nie zwalnia z tych obowiązków w stosunku do państwa. One są równoległe jakby. Ten odnośnie obrazkowego podatku na cezara (wtedy; dzisiaj – państwo) jak i obowiązek bycia w porządku z Bogiem, skoro się twierdzi, że się w Niego wierzy. Rozliczasz się z fiskusem – rozliczaj się tak samo z Bogiem. Przykład dobry, bo ludziom czasami się wydaje, że Boga zadowoli to, że się raz na jakiś czas (w podbramkowej sytuacji) pomodli człowiek (bo nie ma pomysłu jak sobie z czymś poradzić – nie dlatego, że specjalnie wierzący), że czasem jak mu się przypomni to i mszę świętą zamówi za kogoś z rodziny (choć raczej dla zachowania pozorów przed rodzicami – za babcię śp., ale już o mszy za żywych nie pomyśli), czasem i wyspowiada się (bo trzeba do jakiegoś sakramentu), a w ogóle to przecież nie kradnie – więc chyba dobry jest i Bóg nie powinien się czepiać?
Bóg nie daje się zbywać. A jeśli człowiekowi się wydaje, że daje – to jest w błędzie, i tym gorzej dla niego. Tylko że On nie upomina się o swoje co miesiąc (co w przypadku podatków odczuwamy w postaci różnicy pomiędzy tym, co w umowie o pracę jest brutto, a tym co faktycznie na konto dociera netto) albo nie każe PITa złożyć raz w roku. Tutaj rozliczenie będzie globalne, całkowite, na samym końcu. I, dla niektórych niestety, nie ma izby skarbowej, do której można się odwołać od decyzji Boga. 
Tak jak wtedy faryzeusze jakby z Bogiem-Człowiekiem się droczyli, wystawiali Go na próbę – tak dzisiaj podobnie jest, zarówno z Bogiem, jak i tym państwowym fiskusem. I o ile są ludzie, którym faktycznie – dzięki tzw. kreatywnej księgowości – udaje się oszukać państwo, to sporo jest również tych, którym wydaje się, że oszukali Boga. Że są kwita, i On nic nie będzie od nich chciał. Tylko że – po pierwsze – Bóg od człowieka niewiele chce, i to raczej człowiek ciągle czegoś chce od Boga, a po drugie – wcale nie są kwita, gdy człowiek oszukuje. Bo w modlitwie i tym wszystkim, co niektórym wydaje się samym w sobie być sednem i wystarczającym, aby nazwać ich chrześcijanami – liczy się treść, intencja, serce – a nie formułki,  forma, choćby i milion razy powtarzana.

Tak jak żydom się wtedy wydawało, że Boga zakręcą, uśpią Jego czujność, podejdą przymilaniem (nauczycielu, wiemy że jesteś prawdomówny etc.), tak i dzisiaj wielu myśli, że Go oszuka. I bardzo są w błędzie. Jak oszukać kogoś, kto patrzy w serce, widzi je na wylot, zna wszystkie myśli, pragnienia, plany? Zna każdą odpowiedź, zanim padnie pytanie? Tak – nie da się. Po prostu się nie da. Nie da się Boga oszukać – ani udając religijnego i w porządku w stosunku Niego, ani w kwestiach niby bycia w porządku w stosunku do państwa. 
Rozwiązanie? Nie kombinować. Nie próbować lawirować, oszukiwać, kręcić – ani w relacjach z władzą ziemską, państwową, ani tym bardziej w relacjach z władzą, która tę władzę ziemską dała, czyli z Bogiem. Szkoda czasu. Naprawdę. Ile trzeba się namęczyć, nakombinować, żeby coś dla siebie uszczknąć, zabierając coś należnego innemu… Warto? Moim zdaniem – w tym samym czasie, z czystym sumieniem, dwa razy można by wywiązać się z tego faktycznego obowiązku. Tak po prostu.
Co mi to da? Może niewiele, jak kto woli. Ale na pewno – poczucie, że wywiązywanie się z obowiązku wobec człowieka, władzy, jest właściwie także darem dla Boga, wypełnieniem Jego woli. I jednocześnie – że każdy szczery gest z mojej strony w kierunku Boga (żeby to nazwać: wypełnienie obowiązku wobec Boga) jeszcze bardziej otworzy mnie na działanie Jego łaski, która bardziej pomoże mi być otwartym na potrzeby drugiego człowieka. Mnie to wystarczy.