Tag: komunikacja

Dezorganizacja i marnowanie okazji

Kolejny GN, kolejny świetny artykuł – tekst tym razem x Tomasza Jaklewicza pt. Centrum dowodzenia (link znalazłem tutaj, niestety nie działa jakby). Kolejny problem. A może ten Wielki Post to właśnie czas w którym należy się zastanowić nad mankamentami Kościoła? Nie dla samego zastanawiania się, nie dla satysfakcji czy dumy, ale dla pogłębienia refleksji o sprawach nie tak pięknych i napawających dumą, ale właśnie mniej optymistycznych, problematycznych. Nawet gdy są to kwestie, powiedzmy, techniczne. 
Za komuny to było łatwo. Było wiadomo – dobrzy tu, źli tam. Był Prymas Wyszyński, centralna postać Kościoła w Polsce, mający wpływ na relacje ze Stolicą Apostolską, nominacje biskupów, politykę wobec PRL (zatem quasi-nuncjusz). Jak to autor zacytował Georga Weigela – polski Kościół na pontyfikacie Jana Pawła II, początkowo związanym właśnie z kard. Wyszyńskim, jakby chował się za plecami wielkiego papieża. I tak już jest… w sumie 31 lat, od śmierci Prymasa Tysiąclecia w 1981 r. Zgadza się – dzisiaj są relacje na linii III RP-Watykan, jest nuncjusz, Prymas to tytuł stricte honorowy i historyczny, przynależny znowu biskupom gnieźnieńskim (nota bene – dochodzi do absurdu, gdy mamy… 3 prymasów: 2 „prymasów seniorów” [przy czym nie ma czegoś takiego! co nie przeszkadza tak tytułować, niestety, nawet na łamach GN] Glempa i Muszyńskiego, i obecnego – abp. Kowalczyka), stawia się akcent na kolegialność, przy jednoczesnym akcentowaniu pomocniczej roli episkopatów krajowych w stosunku do władzy biskupów w powierzonych im diecezjach. Czy jednak nie jest tak, że większość problemów, z którymi borykają się poszczególne diecezje, jest dla nich wspólna? A co za tym idzie – łatwiej by było się z nimi zmierzyć wspólnymi siłami, działając głosem jednej konkretnej osoby?
Polska i Kościół w naszym kraju nie potrzebuje kopii Prymasa Tysiąclecia, za to zdecydowanie potrzebny jest człowiek, który stanie się kimś a’la papieżem w skali kraju, stając na czele Kościoła, podejmie pewne sprawy które są i czekają na rozwiązanie. Owszem, jest Przewodniczący KEP, drugą już kadencję metropolita przemyski abp Józef Michalik. Niestety, ja tę osobę odbieram raczej nie tyle negatywnie, co nijako. Brak pomysłu na zaistnienie Kościoła w mediach, pozycja zdecydowanie defensywna, umiejący zabrać głos jedynie w wypadku np. profanacji krzyży, a nie w sytuacjach gdy ludzie po prostu czekają na konkretne i szybkie stanowisko Kościoła (vide poprzedni tekst), którego regularnie brakuje lub starają się je przedstawiać duchowni niższej rangi (księża, niekiedy specjaliści, profesorowie) lub świeccy. Co więcej, jest to ordynariusz diecezji, zwierzchnik metropolii, więc siłą rzeczy dzielący czas między diecezję a obowiązki w ramach KEP. Jedyny wyjątek – Sekretarz Generalny KEP bp Wojciech Polak (tytularnie bodajże sufragan gnieźnieński), jedyny stale pracujący przy KEP biskup. 
Gdzie jest problem? Brak fachowego doradztwa. Wiernych często traktuje się wprost jako tych, którzy powinni Kościoła bronić, ale nie za bardzo się wtrącać w decyzyjność, to jest zarezerwowane dla biskupów, którzy – doba ma w końcu tylko 24 h – funkcje przy KEP siłą rzeczy traktują jako sprawę dodatkową poza obowiązkami w diecezjach. Dlaczego jednak nie sięgnąć po specjalistów, fachowców, nawet niekoniecnzie duchownych? Owszem, są ograniczenia finansowe, jednak nie chodzi tu o ilość, ale o jakość. Biskupi spotykają się, nie ukrywajmy, dorywczo – Rada Stała KEP kilka razy do roku, zebrania plenarne 4 razy w roku, plus spora ilość różnych ciał doradczych, niestety działających bardzo delikatnie mówiąc doraźnie, w zależności od pomysłowości i woli osoby stojącej na tego ciała czele. To wszystko mogło by zostać wsparte zatrudnionymi odpowiednimi – duchownymi, świeckimi – specjalistami. Kwestie poruszanych na dniach problemów medialnych (specjaliści PR, znawcy mediów, dziennikarze – jak to wskazano w tekście, strona www KEP niestety jest bardzo przestarzała, co wie każdy, kto ją ogląda w miarę choćby regularnie – identyczna od lat) czy problem Funduszu Kościelnego (prawo nie tylko kanoniczne, ale i cywilne, jak również wyznaniowe czy umowy międzynarodowe na linii RP-Stolica Apostolska) – nad tym wszystkim na bieżąco, a nie od afery do afery (w stylu wypowiedzi o jednostronnych planach rządu, bez konsultacji z KEP, odnośnie spraw finansowych Kościoła w Polsce) mogli by pracować kompetentni specjaliści. Być na bieżąco z pracami legislacyjnymi, przygotowywać materiały dla biskupów (ale i pod kątem katechezy) na bieżące tematy z zakresu nauki Kościoła o rodzinie, seksualności, etyce, problemach nauki (bioetyka).
Można by długo pisać. Mam nadzieję, że sprawy te leżą na sercu samym biskupom, bo to do nich należy ruch i możliwość ew. zmian w zakresie tego, o czym napisałem. Tylko oni między sobą mogą uregulować pewne rzeczy, aby KEP działała sensowniej, lepiej, by więcej wynikało z jej prac niż tylko – niestety, dla mnie również – najczęściej patetyczne i dość oklepane listy pasterskie. Mniej pisania listów (i zmuszania księży do ich czytania zamiast homilii – powinny być w gablotach lub dostępne w kopiach przy wyjściu z kościoła), więcej konstruktywnego działania i zadbania nie o to, aby robić dla samego robienia, ale aby przyciągnąć ludzi, dotrzeć do nich, zainteresować i pokazać, że Kościół ma im naprawdę wiele do zaoferowania. 

Problem komunikacyjny i reakcyjny polskiego Kościoła

W ostatnim wydaniu GN z dużym zaciekawieniem przeczytałem artykuł Bogumiła Łozińskiego pt. Reguły gry.

Niestety, łącznie ze zmianą serwisu internetowego, GN postanowił (w czym nie ma nic złego) udostępniać swoje teksty w internecie w całości jedynie w formie płatnego e-wydania. Zmieniła się zatem dotychczasowa praktyka – pod koniec tygodnia, albo po wydaniu kolejnego numeru, zawartość chyba praktycznie cała numeru poprzedniego była bezpłatnie dostępna w internecie. Oznacza to, że dzisiaj mogę podlinkować tylko kawałek, i co najwyżej zachęcić do przeczytania odpłatnie całości. Warto. 

Redaktor Łoziński opisał, bardzo obiektywnie i sensownie, jak to nasz Kościół polski – konkretnie w osobach swoich hierarchów – nie radzi sobie z istnieniem w mediach i reagowaniem na poszczególne sytuacje, wydarzające się na bieżąco, a tegoż Kościoła dotyczące. Skupił się na kwestii, o której od dłuższego czasu jest mowa, mianowicie na deklarowanych wprost w mediach przez Premiera i rząd planach likwidacji Funduszu Kościelnego. A konkretnie, niezrozumiałych i niepoważnych deklaracjach ze strony rządzących, w stylu „zamierzamy zmienić”. Owszem, zamierzać można, jednak zapominają o regulacjach konkordatu jako umowy pomiędzy RP a Stolicą Apostolską, która to umowa międzynarodowa wprost wskazuje, że tego typu zmiany powinny być przygotowywane i ustalane nie samodzielnie przez którąkolwiek ze stron, ale przez obydwie strony w drodze negocjacji. 
Problem problemem, kwestia w tym tekście poboczna, albo bardziej tło. Problemem jest to, co wynika z obserwacji reakcji hierarchii. Czyli jej braku. Co jest zupełnie niezrozumiałe, jako że w mediach liczy się szybkość tejże reakcji, o czym wiedzą wszyscy. Tym bardziej, że wypowiedzieć w tej kwestii mogło się kilka osób – Przewodniczący KEP, Sekretarz Generalny KEP czy biskup stojący na czele odpowiedniej Komisji KEP (ok, zareagował dość lakoniczną odpowiedzią… 2 dni później). Trudno się jednak dziwić polityce KEP, gdy – jak czytamy w tekście redaktora Łozińskiego:

Gdy w wywiadzie przeprowadzonym trzy miesiące temu zapytałem przewodniczącego episkopatu abp. Józefa Michalika, czy episkopat wypracował jakąś metodę przeciwstawienia się złemu obrazowi Kościoła w mediach, odpowiedział, że to katolicy świeccy w nich pracujący powinni dbać o jego wizerunek. To prawda, ale jeszcze większa odpowiedzialność za obraz Kościoła w przestrzeni publicznej spoczywa na ludziach stojących na jego czele, którzy z racji pełnionej funkcji mają tytuł do wypowiadania się w jego imieniu.

Niestety, nie rozumiem (chyba nie jedyny) takiego podejścia. Decydować to mają biskupi, a dbać o dobry wizerunek Kościoła, w którym decydują biskupi, mają… sami świeccy? Jakieś totalne nieporozumienie. Kościół sam powinien w osobach swoich hierarchów zrozumieć, że dzisiaj, gdy ludzie czerpią – także o Kościele – informacje głównie z mediów, to sam Kościół w osobach właśnie hierarchów powinien umieć reagować na bieżąco. Nie chodzi o eskalowanie konfliktu (który wydaje się, prędzej czy później, przy takiej postawie rządu raczej nieunikniony), ale zdecydowane, choć wyważone stanowisko: w odniesieniu do prezentowanych pomysłów rządu, Episkopat wskazuje na taką a taką regulację konkordatu, dotychczasową praktykę i przypomina, iż ustalenia takiej materii powinny być negocjowane i ew. zmieniane w drodze kompromisu pomiędzy Kościołem a rządem, nie zaś jednostronnych deklaracji i podejmowanych przez rząd w oparciu o nie czynności.    
Zabrakło tego. Padło kilka wypowiedzi ze strony niektórych kościelnych specjalistów – m.in. ks. prof. Walencika, znawca prawa kanonicznego. Chwała im za to, chociaż oni zachowali się tak, jak powinni, wykorzystując swoje kompetencje i wiedzę. Tylko że powinien to być głos wtórujący przy zdecydowanych wypowiedziach przedstawicieli Episkopatu, a nie – fachowa, ale jednak prywatna i pojedyncza – opinia pewnego księdza. Brakuje mi tutaj – i nie chodzi o to, że pochodzę z diecezji gdańskiej – zdecydowanego głosu abp. Tadeusza Gocłowskiego, który w czasach, gdy był metropolitą gdańskim nie wahał się zdecydowanie reagować w podobnych sytuacjach. 
Dziwi też to szczególnie w kontekście tego, że Sekretarzem Generalnym KEP został przecież niedawno człowiek nie dość, że młody, to jeszcze z kilkuletnim już „stażem” jako biskup (swego czasu, w chwili nominacji, najmłodszy na świecie) – czyli osoba, dla której realia działania mediów są na pewno dobrze znane, i która w mediach takich jak internet z pewnością porusza się swobodnie, rozumiejąc tym samym konieczność szybkiej i konkretnej reakcji w sytuacjach jak bieżąca, dotycząca kwestii, w której stanowisko Kościół powinien zająć możliwie szybko. A, jak na razie, nie potrafi – mimo, iż jest ono oczywiste, nie wymaga żadnego wypracowywania.